Robin Fransman, boegbeeld van Herstel-NL, zag het gevaar eerder in andere zaken dan het virus
Postuum Robin Fransman (1968-2021)
De politicoloog Robin Fransman keerde zich met zijn initiatief Herstel-NL tegen de lockdowns. Dinsdag overleed hij, 53 jaar oud, aan de gevolgen van corona. Fransman was bewust ongevaccineerd.
MICHAEL PERSSON
Robin Fransman Foto Kiki Groot
ROBIN FRANSMAN FOTO KIKI GROOT
Robin Fransman was politicoloog. De voormalige bankier, oud-lid van financiële toezichthouder AFM, werd na de financiële crisis van 2009 een veelgevraagde commentator. Als directeur van het Holland Financial Centre, een denk- en lobbyclub van de financiële sector, stuurde hij graag gepeperde en originele meningen en analyses de wereld in. Hij werd lid van de VVD, schreef opiniestukken voor de Volkskrant en Follow the Money en ging werken bij beleidsadviesbureau De Argumentenfabriek.
In zijn stukken pleitte hij onder meer voor loonsverhogingen, zonnepanelen, minder sparen en het krijgen van meer kinderen. Steeds draaide het daarbij om de vraag: wat zijn de collectieve gevolgen van individuele keuzen?
Als de coronacrisis begint, draait hij die vraag om. Wat zijn de individuele gevolgen van collectieve keuzen? Hij maakt zich, als sociaal-libertair, vanaf het voorjaar van 2020 zorgen over de dreigende schadelijke effecten van een deels op slot gedraaide samenleving: de ingeperkte vrijheid, de groeiende ongelijkheid. Op 3 april schrijft hij daarover een eerste bijdrage op het blog van Economische Statistische Berichten, het lijfblad van Nederlandse economen. Rationeel als hij is, probeert hij de in de knel komende waarden in een kwantitatieve kosten-batenanalyse te verpakken. Zijn kernvraag: 'Hoe en wanneer kunnen we in coronatijden rekenen aan de uitruil tussen economie en gezondheid?'
In de maanden die volgen zal hij daar steeds op terugkomen. Naast analyses sijpelt er in zijn artikelen ook een oplossing door: geen anderhalvemetersamenleving, maar een 60-mineconomie. Het idee is om meer 'gedifferentieerd beleid' te maken, waarbij voor kwetsbaren andere regels gelden dan voor niet-kwetsbaren. Fransman legt die grens bij 60 jaar.
Als in oktober van dat jaar opnieuw delen van de samenleving worden gesloten ('lomp en schadelijk'), besluit Fransman dat het zo niet langer kan. Hij mobiliseert gerenommeerde gelijkgestemden, onder wie oud-CPB-directeur Coen Teulings, hoogleraar met risico-expertise Ira Helsloot, Erasmus-econoom Bas Jacobs en oud-SER-kroonlid en Rabobankdirecteur Barbara Baarsma, met wie hij op 4 december onder de naam Herstel-NL een oproep doet om 'het gesprek aan te gaan om tot beter coronabeleid te komen'. De prominenten schrijven een opiniestuk in NRC Handelsblad onder de kop 'Deze lockdown is disproportioneel', en beginnen een campagne.
'Er is een plan waarmee Nederland open kan', is de boodschap, die in februari door middel van billboards en radiospotjes het land in wordt gestuurd. Fransman verzet zich tegen de 'drang en dwang' van de overheidsmaatregelen en zet de individuele keuzevrijheid bovenaan. Tegelijkertijd bepleit hij meer bescherming van de kwetsbaren in 'veilige zones'. Hij wil exclusieve openstellingen voor ouderen van niet alleen supermarkten maar ook van musea, bioscopen en theaters. Ook vindt hij dat er meer geld moet komen om kwetsbaren en hun huisgenoten veilig thuis, of anders in vakantiehuisjes en hotels, te kunnen laten wonen en werken.
Er barst een storm van kritiek los ('ophokplicht voor ouderen') en de prominenten kiezen het hazepad. Fransman reageert tegenovergesteld: met de hakken in het zand. 'Er werd een karikatuur gemaakt van dat plan', zegt Helsloot nu. 'Maar de politiek wilde op geen enkele manier nadenken over alternatieven. De meeste ondertekenaars van Herstel-NL, onder wie ikzelf, zeiden toen: tja, dit is hoe het werkt. Maar Robin wond zich er steeds meer over op. Hij verwachtte misschien iets te veel van het openbaar bestuur.'
Anderen zeggen: Fransman was een politicoloog, die wilde dat politici echt politieke besluiten nemen: een afweging van belangen, van waarden. In plaats daarvan zag hij hoe politici zich verscholen achter wetenschap. Het echte debat - wat is belangrijker, wie zijn belangrijker? - werd in zijn ogen niet gevoerd.
Van de weeromstuit stort Fransman zich ook op de wetenschap, het enige domein dat het beleid lijkt te kunnen beïnvloeden. Hij geeft sceptisch commentaar op de epidemiologische voorspellingen, op de vaccins, op de ernst van het virus, en wordt door de wappies omarmd. De Argumentenfabriek en hij gaan in november uit elkaar, zegt directeur Kees Kraaijeveld. 'Wij zijn van de ratio, de redelijkheid, en konden lang met hem meegaan. Maar niet meer toen hij radicaliseerde.'
Op Twitter is te zien hoe de activist het van de analyticus overneemt. 'De vaccins doen het niet', twittert hij op 11 november 2021. 'Twee shots is niet genoeg. Dat niet toegeven leidt tot meer narigheid.' Tegelijkertijd schrijft hij: 'Vaccineren is prima voor de kwetsbaren.' Maar voor zichzelf, een gezonde vijftiger, acht hij de kans op bijwerkingen door het vaccin groter dan de kans op een ernstige aandoening door het virus.
Op 3 december laat Fransman weten dat hij met het virus is besmet. 'Coronapositief. Het werd een keer tijd.' Desalniettemin blijft hij sceptisch over het restrictieve beleid. Als Oostenrijk, Duitsland en Italië lockdown-maatregelen nemen, ziet hij daarin een wedergeboorte van de As uit de Tweede Wereldoorlog. 'Europa is een levensgevaarlijke plek aan het worden', schrijft hij op 5 december.
Het levensgevaar blijkt voor hem elders te zitten. Fransman laat een vrouw en drie kinderen na. Een brute speling van het noodlot, noemt Helsloot het. 'Het risico wás laag. Hoeveel mannen van 53 zonder onderliggende aandoeningen zijn er nou in Nederland overleden aan het virus?'
fransg schreef: wo 29 dec 2021, 16:02 De Amsterdamse burgemeester Halsema heeft coronademonstranten gevraagd een oogje in het zeil te houden bij de demonstratie van de ME tegen de hoge werkdruk. Halsema wil dat de demonstranten ingrijpen als de ME het werk neerlegt.
Er is nooit ME nodig geweest. Zitten alleen maar mensen met hartjes, knuffel uit te delen en te trommelen. Soort moderne hippies. Stoken elkaar op in vrede te komen en geen geweld te gebruiken.fransg schreef:fransg schreef: wo 29 dec 2021, 16:02 De Amsterdamse burgemeester Halsema heeft coronademonstranten gevraagd een oogje in het zeil te houden bij de demonstratie van de ME tegen de hoge werkdruk. Halsema wil dat de demonstranten ingrijpen als de ME het werk neerlegt.
Ook virusdeskundigen zijn geen toekomstdeskundigen. Er zijn virologen die aan talkshowtafels graag gokjes wagen welke mutaties Sars-CoV-2 in 2022 zal ondergaan, de meesten doen dat niet, die zeggen ons wat we zelf ook wel weten: dat Het Virus in 2022 hoe dan ook zal muteren en onder ons zal blijven. Dat weten we even zeker als dat de opwarming van de aarde in 2022 zal doorgaan, Republikeinen het presidentschap van Joe Biden zullen blijven ondermijnen, het China van Xi agressiever zal worden, Poetin rancunepolitiek zal blijven bedrijven, mensen overal ter wereld dagelijks gemiddeld nog meer tijd online zullen doorbrengen dan in 2021 en aan het eind van jaar ondanks bezwaren tegen de mensenrechtensituatie naar het Wereldkampioenschap Voetbal in Qatar zullen kijken. Ook dan zal covid-19 nog invloed hebben op ons dagelijks leven. Maar hoeveel?
Van moleculair bioloog Jon Kabat-Zinn, grondlegger van de mindfulness, is een aan het taoïsme ontleende wijsheid die je tegenwoordig ook op tegeltjes ziet: 'Je kunt de golven niet stoppen, maar je kunt wel leren surfen.' Zo laten coronagolven zich ook niet voorspellen, maar er valt wel op te surfen, en de meeste Nederlanders zijn daar de laatste twintig maanden beter in geworden.
Sociale media
Het is al vaak geconstateerd dat een verbaal en soms ook fysiek agressieve minderheid de aandacht flink kan afleiden van 'wat er ondertussen ook nog gebeurt'. Op sociale media worden het OMT, het RIVM en de GGD verwenst. Er worden virologen en politici met de dood bedreigd. Er zijn met tussenpozen geweldsuitbarstingen op straat. 'Wat er ondertussen ook nog gebeurt', is dat de meeste Nederlanders met dat virus leren leven. De frustratietolerantie van mensen laat zich niet met een thermometer tot op de komma nauwkeurig vaststellen. Het is geen kwaliteit die op straat in het oog springt. Maar veel mensen geven er blijk van, opvallend vaak mensen uit categorieën die van de coronatijd extra veel schade ondervinden, zoals scholieren en zzp'ers. Typerend was het woord 'coronaknop' dat een scholier muntte: als het inzake de besmettingen weer tegenzit, zet je die knop om en probeer je het beste van je leven te maken 'in de coronastand'.
Nergens ontwikkelen mensen improvisatie- en incasseringsvermogen als er geen beroep op wordt gedaan. In landen waar chaos en onzekerheid aan de orde van de dag zijn, worden mensen dagelijks getraind in frustratietolerantie. Nederland behoorde vóór de pandemie begon tot 's werelds meest bevoorrechte landen. De pandemie is in Nederland de eerste grote collectieve tegenslag in driekwart eeuw. Er is veel aandacht geweest voor collectieve frustratie, collectief verzet en collectieve ontkenning. Ondertussen geeft een groot deel van het land blijk van collectief aanpassingsvermogen, collectieve veerkracht en collectief improvisatietalent.
Deskundigen van de optimistische soort voorspellen dat de invloed van covid-19 op ons leven in 2022 snel zal afnemen. Het is goed mogelijk dat het virus naar onschuldigere varianten muteert. Ondertussen groeit het aantal mensen dat een boosterprik heeft gehad. Binnenkort kun je naar de apotheek voor coronapillen. Je kunt misschien ook, voorzichtig, voorspellen dat de meeste Nederlanders, zij het niet allemaal, hun leven in 2022 minder zullen laten bepalen door de onvoorspelbare wegen van dat virus.
Vandaag een terugblik in de Vk:bobbee schreef: do 30 dec 2021, 08:49 Dat vaccin kan iedereen zelf van bedenken wat die ermee wilt maar de haken en ogen van de QR code...
Op 23 maart 2020 kondigde premier Mark Rutte de 'intelligente lockdown' aan, en schreef Leen Vervaeke, onvermoeibaar China-correspondent, over een verplichte corona-app ontwikkeld door internetbedrijf Alibaba. Ze publiceerde er een filmpje bij van Chinezen die, mondkapjes op, telefoons scannen om hun wijk binnen te mogen. Een 'gezondheidscode' was bepalend voor toegang tot het openbare leven. Niet verwonderlijk voor een totalitaire staat.
'Mensenrechtenorganisaties', schreef Leen, 'vrezen dat de nieuwe technologie na de epidemie in stand blijft om de bevolking nog meer te controleren.' Ook Israël was snel met een app die besmette mensen traceerde, gebaseerd op software tegen terroristen en gereguleerd door de geheime dienst.
9/11 luidde een tijdperk in van extreme beveiliging, zei een vriend die werkt bij KLM: nu komt de tijd van viruscontroles en ook dat verdwijnt nooit meer. De eerste besmetting was net geland, hij dacht aan thermometers bij de gate. Niemand had het nog over de onbeperkte mogelijkheden van de smartphone.
Nederland bouwde eerst een 'CoronaMelder' - de pitchende softwarebedrijven waren live te zien vanwege transparantie en privacy. Ongemakkelijk, zo'n overheidsding, maar eenmaal op de telefoon zijn die zorgen snel vergeten, en inmiddels weet ik niet eens meer of-ie werkt. Nu leg ik mijn moeder de CoronaCheck-app uit, want zonder komt ze nergens. Ook hier scannen we ons achteloos door het leven, anders dan in China want onze apps zijn 'privacy first', maar toch is ook Nederland op weg naar een 'QR-samenleving', een woord dat nieuw is en toch vertrouwd.
Veel langer al wordt er gewerkt aan een 'online identiteit' - het streven staat in het nieuwe regeerakkoord. Handig voor de burgers, is het argument, en uiteraard met 'regie over hun eigen data'. De pandemie zette die ontwikkeling niet in gang, maar geeft wel wind onder de vleugels, en bewijst hoe gemakkelijk het wennen is aan een overheid in je achterzak.
Erg klok en klepel verhaal, waarbij veel verschillende zaken bij elkaar worden gehaald zonder dat er echt een causaal verband is maar omdat het mooi uitkomt om je punt te maken. Lijkt bijna een tekst van Rian van Rijbroek.....
. Maar inzicht stelt je wel in staat om in bezwaar te gaan tegen bepaalde verwerkingen of correctie van onjuiste gegevens verzoeken (allemaal rechten die de AVG regelt)). De uitdaging hier is hoe je zo'n portaal gaat maken waarin je die inzage kan geven voor de burger, zonder al die gegevens bij elkaar te harken in één database (wat dat is weer heel risicovol bij een kwetsbaarheid). Daar wordt nu over nagedacht. Er zijn meerdere oplossingen voor te bedenken, maar de uitdaging zit vooral in de standaardisatie van koppelingen (en het beveiligen daarvan) en het uniformeren van het gegevensformaat.
Terug naar “Leuk en interessant”
